Dolmabahçe Sarayında' ki Hereke Dokumahanesi

Günümüzde Dolmabahçe Sarayı ek yapılarına bakıldığında Hereke Dokumahanesi adı altında büyük bir yapı karşımıza çıkmaktadır. Bu yapı bize saray içerisinde böyle bir dokuma atölyesinin konumlandırılıp çalıştırılmış olduğunu göstermektedir. Bugün Hereke Fabrikasın' n da bulunan ipekli dokuma tezgahlarının bu saraydaki dokumahaneden fabrikaya taşındığı bilinmektedir.

"T ıpkı fabrikada olduğu gibi Fransa'dan getirilen jakar tezgahlarıyla çalışan saray bünyesindeki Hereke Dokumahanesi son zamana kadar hizmet vermiş, 1952'de yapı boşaltılırken tezgahlarda Hereke' deki fabrikaya gönderilmiştir. Halı da dokunduğu söylenen dokumahaneden Hereke Fabrikası'na gönderilen malzemeler, Milli Saraylar Arşivi'nde bulunan defterlerden anlaşıldığına göre jakar tezgahları, kart delme makinesi, desen kartonları gibi yalnızca ipekli dokumaya yönelik araçlardı. Olasılıkla halı dokuması daha önce sona ermiş ve tezgahlarda bir şekilde dokumahaneden çıkarılmıştır."

Saray bünyesindeki bu yapı 1967 yılında onarım görmüştür; sadece dış duvarlar korunarak iç bölmelerde değişiklikler yapılmış, döşeme ve tavan betonarme olarak değiştirilmiştir.

"Yapıldığı ilk günden beri hiçbir onarım görmemiş olan yorgun yapı, bakımsızlıktan ve terk edilmişlikten ötürü çok harap bir durumdadır. Hatta ahşap döşemeler çürümüş ve çökmeye başlamıştır. Ama yine de, dokumahane olarak kullanıldığı günlerin canlı izleri kolayca görülebilmektedir. Ana kapıdan içeriye girilince, sol tarafta ustaların dinlenmesi için yapılmış olduğu anlaşılan yerde, ortada kare planlı ve taştan yapılmış bir özel ocak vardır. Ayrıca, üç duvar boyunca kurulmu ş olan bir sedir de görülmektedir. Pencerelerin karşısına gelen duvarda ise, ustalara ait eşya dolaplarının üç sıra olarak dizilmiş olduğu görülür. O tarihte, daha önceleri jakar tezgahlarının kurulu bulunduğu salon giriş katındadır. Üst katta bulunan halı atölyesi ise eski eşyalarla depo gibi doldurulmuş olarak bulunmaktadır."

Bu bilgilerden, Dolmabahçe Sarayı'nda ki Hereke Dokumahanesi'nin fabrikanın özel bir dokumahanesi olarak konumlandırılıp saltanatın son günlerine kadar çalışt ığı görülmektedir.