CUMHURİYET'İN İLANINDAN SONRA HEREKE FABRİKASININ DURUMU

Hereke Halı Fabrikası kurulu şunda bir özel imalathane olarak başlamışsa da 1845 yılında Sultan Abdülmecid'e devrinden sonra yalnızca saraylar için üretime devam etmiş ve dokumaları bir statü sembolü olmuştur. Üretim hayatı boyunca iki kez halka açılma deneyimi yaşamış saray halkı tarafından büyük tepki görmü ş ve kapanmış her zaman saraylar için üretim yapamaya devam etmiştir.

Cumhuriyet'in ilan edilmesiyle birlikte Sanayi ve Maddin Bankasına devredilmiştir. 1932 yılında büyük bir yangın geçirmiş ve ardından onarılarak tekrar üretime başlamış, ayrıca tezgah sayısı 107'ye yükseltilip yıkama, boyama ve terbiye dairelerinde de modern bir sisteme gidilmiştir.

1938 yılında Sanayi Ofisi'ne devredilen Hereke Fabrikası, daha sonra Sümerbank'a bağlanmışt ır. 1986 yılında Hereke Yünlü Sanayi Müessesi bünyesinde bulunan ipek ve yün halı ile ipekli ve yün el dokuması kumaş üretim faaliyetleri ayrılmış ve Sümerbank Hereke Halıcılık Sanayi Müessesesi olarak üretimi devam etmiştir. 1989 yılından itibaren Sümer Halıcılık El Sanatları Sanayi ve Tic. A.Ş.'ne bağlı fabrika olarak sürdürmüştür.

Bu aşamaların ardından Başbakanlık Özelleştirme Kurulu'nun 14.06.1995 tarih ve 95/45 sayılı kararla Milli Saraylar Daire Başkanlığı'na devredilmiştir.

"Halen Milli Saraylar Daire Başkanlığı bünyesinde bir müze-fabrika statüsü taşıyan fabrika, desen kataloğundaki örneklerin jakar tezgahlar da orijinallerine bağlı kalınarak yeniden üretimiyle, kurulduğu günlerde olduğu gibi yeniden saray yapılarının tefrişine yönelik olarak faaliyet göstermekte, Hereke halıları da özgün tasarım ve teknik özellikleriyle son dönem Osmanlı halı geleneğini günümüzde de yaşatmaktadır."